"Echa Ziemi" - wystawa
Fundacja Rzeszowski Dom Sztuki zaprasza 16 października o godzinie 17:00 na wernisaż wystawy prac Artystów z Grupy "Ziemia" pt. "Echa Ziemi".
Grupa "Ziemia"
To środowisko artystyczne powstałe na przełomie lat 70. i 80. XX wieku na Podkarpaciu, skupione wokół idei powrotu do korzeni kultury ludowej i refleksji nad relacją człowieka z naturą. Zrzeszało artystów wywodzących się głównie z okolic wiejskich, którzy łączyli nowoczesny język plastyczny z głębokim szacunkiem dla przyrody, folkloru i duchowości zakorzenionej w etosie ziemi. Ich twórczość była odpowiedzią na kryzys wartości współczesnej cywilizacji oraz próbą przywrócenia znaczenia temu, co pierwotne, autentyczne i lokalne.
Członkami grupy byli:
- Józef Bachórz,
- Franciszek Frączek,
- Jacek Kawałek,
- Leszek Kuchniak,
- Stanisław Kucia,
- Janina Ożóg-Czarnowska,
- Stanisław Perykasza,
- Janusz Pokrywka,
- Marek Pokrywka,
- Stanisław Popek,
- Jerzy Szymański (nieformalnie),
- Marian Ziemski.
Impulsem do powstania grupy były publikacje Jacka Kawałka w czasopiśmie "Profile" oraz spotkania artystów w domu Franciszka Frączka – późniejszego symbolicznego lidera "Ziemi". Pierwsza wspólna wystawa miała miejsce w styczniu 1980 roku w Biurze Wystaw Artystycznych w Rzeszowie. Grupa szybko zyskała uznanie zarówno w mediach lokalnych, jak i ogólnopolskich.
Wystawy:
"Ziemia" zorganizowała wystawy tematyczne o głębokim przesłaniu symbolicznym i ekologicznym, takie jak "Ptak – Symbol – Mit" (1981) oraz "Woda" (1985). Artyści czerpali inspirację z mitologii, wierzeń ludowych, poezji autentystów (zwłaszcza twórczości Jana Bolesława Ożoga) oraz własnych doświadczeń dzieciństwa i młodości spędzonych na wsi. Ich prace były manifestem sprzeciwu wobec postępującej degradacji środowiska i utraty duchowości we współczesnym świecie.
Członkowie grupy nie odwoływali się do folkloru w jego zbanalizowanej, komercyjnej formie. Nie byli prymitywistami ani kontynuatorami sztuki cepeliowskiej. Ich celem było stworzenie nowoczesnej, osobistej i zarazem zakorzenionej w tradycji formy wypowiedzi artystycznej, która broniłaby wartości wynikających z kontaktu z naturą, ziemią i lokalną kulturą.
"Słońcesław z Żołyni"
Choć grupa nigdy nie miała formalnego lidera, szczególną rolę odegrał Franciszek Frączek, znany jako "Słońcesław z Żołyni" – artysta, który poprzez malarstwo i refleksję kulturową starał się ocalić od zapomnienia ludową wizję świata.
Działalność „Ziemi” wygasła w połowie lat 80., częściowo z powodu represji politycznych oraz śmierci Franciszka Kotuli – etnografa i duchowego patrona grupy. Mimo to jej idee przetrwały – wielu członków kontynuuje twórczość inspirowaną wspólnymi doświadczeniami i wartościami.
Dziś Grupa "Ziemia" uznawana jest za jednego z prekursorskich przedstawicieli polskiej sztuki ekologicznej lat 80. Ich dorobek to nie tylko artystyczna forma troski o przyrodę w dobie postępującej industrializacji i kryzysów cywilizacyjnych, ale także ważny głos w debacie o relacji człowieka z naturą, kulturą i duchowością.
