„Nieszpory Markowskie” Podkarpacki Informator Kulturalny - PIK

Przejdź do treści

„Nieszpory Markowskie”

15.09.2024, godz. 16:00
Markowa, kościół parafialny pw. św. Doroty, Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej

 

W najbliższą niedzielę, 15 września, o godz. 16.00, w Kościele Parafialnym pw. św. Doroty w Markowej odbędzie się finałowe wykonanie „Nieszporów Markowskich”. Ten wyjątkowy cykl nabożeństw, upamiętniający beatyfikację Rodziny Ulmów, przez 12 miesięcy pozwalał nam zgłębiać świat, w którym żyli błogosławieni Wiktoria i Józef wraz z dziećmi.

Stanowiące rdzeń „Nieszporów Markowskich” psalmy, będące źródłem pocieszenia, modlitwy i refleksji, rezonują z historią błogosławionej Rodziny Ulmów, która ryzykując własnym życiem, udzieliła schronienia Żydom podczas Holokaustu. Psalmy, wyrażające zarówno radość, jak i cierpienie, nadzieję i rozpacz, ukazują uniwersalność ludzkich doświadczeń, niezależnie od wyznania i stosunku do religii w ogóle. W kontekście życia i czynu błogosławionej Rodziny Ulmów, w związku z historią ratowania przez nich Żydów, psalmy nabierają dodatkowego znaczenia, przypominając o wspólnych korzeniach i wartościach, które łączą ludzi różnych religii w obliczu przeciwności losu. Sięgnięcie do tych tradycji, pozwalają zgłębić duchowy świat błogosławionych Wiktorii i Józefa, poznać ich duchowość, ich świat wartości i normy etyczne, które ich kształtowały.
Projekt czerpie z bogactwa dawnych melodii diecezji przemyskiej, które zebrał, spisał i opracował Bartosz Gałązka – folklorysta, badacz i znawca śpiewu tradycyjnego południowo-wschodniej Polski, przyjaciel i współpracownik Stowarzyszenia „Muzyka Dawna w Jarosławiu”. Opiekę artystyczną nad przygotowaniem śpiewu melodii psalmów nieszpornych dawnej diecezji przemyskiej sprawował Jan Bernad – muzyk, kompozytor, badacz kultury tradycyjnej Polski i narodów dawnej Rzeczypospolitej.
Choć melodie pochodzą z różnych parafii, to właśnie w Markowej, dzięki inicjatywie Heleny Szpytmy, pieśniarki ludowej, kustosza dziedzictwa muzyki tradycyjnej wsi Markowa i krewnej Rodziny Ulmów, należy upatrywać zalążka tego przedsięwzięcia. To także w Markowej, miejscu życia i śmierci, dziś szczególnej czci błogosławionej Rodziny Ulmów, znalazły swoje stałe miejsce – od października 2023 były wykonywane co miesiąc, w każdą niedzielę przypadającą bezpośrednio po 10 dniu miesiąca (na pamiątkę beatyfikacji Rodziny Ulmów, która miała miejsce 10 września 2023 roku). Stąd też nieszpory otrzymały dookreślenie „markowskie”. Co miesiąc nieszporom przewodniczył gościnnie inny zaproszony przez organizatorów kapłan, który wygłaszał także okolicznościowe kazanie.
„Nieszpory Markowskie” są owocem współpracy wielu instytucji: Muzeum Polaków Ratujących Żydów, Stowarzyszenia Muzyka Dawna w Jarosławiu, Towarzystwa Przyjaciół Markowej, Fundacji Muzyka Kresów, Parafii pw. św. Doroty w Markowej oraz Parafii pw. Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu (oo. Dominikanie). W projekcie uczestniczyli mieszkańcy Podkarpacia oraz innych regionów Polski, w szczególności osoby kultywujące śpiew tradycyjny – współpracownicy i wychowankowie założycieli Fundacji Muzyka Kresów, Jana Bernada i Moniki Mamińskiej.
Wspólna chęć upamiętnienia błogosławionej Rodziny Ulmów oraz ocalenia od zapomnienia ważnego zabytku muzyki tradycyjnej stała się spoiwem łączącym te osoby, instytucje i różnorodne grupy społeczne we wspólnym działaniu twórczym. Silna inspiracja podyktowana zarówno potrzebą oddania czci błogosławionym Ulmom, jak i zainteresowaniem kulturą moralną, w której żyli i w której wzrastali do swojego czynu błogosławieni Ulmowie oraz autentyczny szacunek dla dziedzictwa kulturowego, z którym obcowały przez ponad rok osoby reprezentujące rozmaite instytucje kultury i parafie, badacze i artyści, twórcy odmiennych i nierzadko bardzo odległych od siebie specjalizacji sprawiły, że udało się z powodzeniem przeprowadzić tę oryginalną rekonstrukcję historyczną i kulturową.
Muzeuum w Markowej serdezcnie zaprasza na finałowe „Nieszpory Markowskie”, aby wspólnie uczcić pierwszą rocznicę beatyfikacji Rodziny Ulmów. Nabożeństwo nieszporne poprowadzi ks.dr Michał Kwitliński z Prałatury Opus Dei.