Koncert poświęcony Józefowi Wybickiemu Podkarpacki Informator Kulturalny - PIK

W programie:

• F. Chopin – Koncert fortepianowy e – moll op. 11
• M. Karłowicz – Symfonia e-moll „Odrodzenie" op. 7

Dwa koncerty fortepianowe Chopina, skomponowane w czasach jego warszawskich studiów, mają budowę trzyczęściową, w ogólnym zarysie formy zgodną z klasycznym wzorcem gatunku: pierwsza część to forma sonatowa, druga jest utrzymana w tempie powolnym, trzecia ma formę ronda w tempie szybkim. Dominuje wirtuozowska i wzbogacona ornamentyką partia fortepianowa, rola orkiestry jest ograniczona. Pełna epickiego rozmachu część pierwsza (Allegro maestoso) wykorzystuje trzy tematy, część druga (Romance) „jest to jakieś dumanie w piękny czas wiosnowy, ale o księżycu" (według słów samego Chopina), finałowe Rondo przynosi stylizację polskiego tańca narodowego – krakowiaka, potraktowanego tu z wyjątkową, wirtuozowską brawurą.

Symfonia e-moll Karłowicza (jedyne dzieło tego gatunku w całej jego twórczości) jest utworem programowym. Patetyczne, quasi-religijne komentarze autorstwa kompozytora, utrzymane w estetyce młodopolskiej powstały już po skomponowaniu samej muzyki i są bardziej tekstem opisującym przebieg utworu, niż typowym programem literackim, który określa jego muzyczny kształt. Nie wyjaśniają one, na czym polega tytułowe odrodzenie – może być to duchowe odrodzenie jednostki aż po zmartwychwstanie w sensie religijnym, ale także odrodzenie patriotyczne, jako metafora nieustannej walki narodu o ostateczne wyzwolenie.

Symfonia e-moll zachowuje tradycyjną, czteroczęściową budowę cyklu. Kolejno następują: pierwsza część w klasycznej formie sonatowej, z dwoma kontrastowymi tematami muzycznymi, które następnie ulegają przetwarzaniu; wolna i śpiewna część druga; trzecia w charakterze żartobliwego, tanecznego scherza; finał, utrzymany w swobodnej formie sonatowej. Każdej z nich przypisany jest odpowiedni fragment tekstu programu. Utwór kończy triumfalny hymn odrodzenia w przeobrażonej formie i dynamice fortissimo, poprzedzony motywem „wiekuistego hasła" („Lecz i siły potężne. Walka krótka, stanowcza i znów odzywa się zaświatowe hasło. Toteż uroczyście i potężnie brzmi hymn odrodzenia. Chwila upragniona nadeszła, oto okowy leżą zdruzgotane").

Jerzy Swoboda

Dyrygent i pedagog – urodzony w Rzeszowie w 1953 roku. Absolwent Akademii Muzycznej w Krakowie, którą ukończył z wyróżnieniem w klasie prof. Krzysztofa Missony. W latach 1982-1986 był kierownikiem Chóru Państwowej Filharmonii w Krakowie, następnie dyrygentem i kierownikiem muzycznym zespołu Capella Cracoviensis. Równolegle prowadził działalność dydaktyczną w krakowskiej Akademii Muzycznej. Od roku 1986 do 1990 pracował jako stały dyrygent Polskiej Orkiestry Kameralnej oraz orkiestry Sinfonia Varsovia. W latach 1987-1992 był dyrektorem artystycznym Międzynarodowych Festiwali Chopinowskich w Dusznikach Zdroju. W 1990 roku został dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Śląskiej w Katowicach (funkcję tę pełnił do 1998 roku). Zasiadał także w jury Międzynarodowych Konkursów Dyrygentów im. Grzegorza Fitelberga w Katowicach. Od 1998 do 2005 roku był dyrektorem artystycznym Filharmonii Częstochowskiej, a w latach 2003-2008 pełnił tę samą funkcję w Filharmonii Narodowej w Koszycach na Słowacji i Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze. Dyrygował wieloma znakomitymi orkiestrami w Polsce i za granicą. Koncertował w większości krajów Europy, a także w USA, Kanadzie, Korei Południowej, Meksyku, Japonii i na Tajwanie. Występował w najsłynniejszych salach koncertowych Londynu, Paryża, Wiednia, Berlina, Bonn, Kolonii, Stuttgartu, Pragi, Brukseli i Aten. Współpracował z artystami tej miary, co Lord Yehudi Menuhin, Stefania Toczyska, Gidon Kremer, Krzysztof Jakowicz, Kaja Danczowska, Ewa Podleś, Konstanty Andrzej Kulka, Justus Frantz, Piotr Paleczny, Katia i Marielle Labèque, Jadwiga Rappé, Wanda Wiłkomirska, Grigorij Sokolov, Krzysztof Jabłoński, June Anderson, Andrzej Hiolski, Sarah Chang, Fou Ts'ong, Andrzej Bauer, Dominik Połoński. Artysta dokonał wielu nagrań płytowych (55 płyt CD) i archiwalnych, m.in. dla wytwórni fonograficznych w Polsce, Francji, Japonii, Wielkiej Brytanii i USA. Za prawykonanie Koncertu fortepianowego Stefana Kisielewskiego z Markiem Drewnowskim jako solistą podczas Festiwalu Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień" w 1991 roku otrzymał nagrodę SPAM. III Symfonia „Symfonia pieśni żałosnych" Henryka Mikołaja Góreckiego, nagrana z orkiestrą Filharmonii Śląskiej i Zofią Kilanowicz, została płytą roku 1994 i otrzymała statuetkę Fryderyka. W latach 1991-1996 współpracował z ośrodkiem Telewizji Polskiej w Katowicach, prowadząc program Na symfonicznej estradzie. Był także muzycznym konsultantem ostatniego filmu z udziałem Witolda Lutosławskiego w reżyserii Krzysztofa Zanussiego, zrealizowanego na zamówienie BBC. Za dokonania artystyczne został uhonorowany Złotym Krzyżem Zasługi , Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis" oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W sierpniu 2012 roku otrzymał tytuł naukowy profesora sztuk muzycznych. Jerzy Swoboda jest pedagogiem Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie oraz Akademii Muzycznej im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi, gdzie prowadzi klasę dyrygentury.

Leonora Armellini

Leonora Armellini była bardzo młodą laureatką nagrody im. Janiny Nawrockiej przyznanej za „niezwykłą muzykalność i piękno dźwięku" na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. F. Chopina w Warszawie w 2010 r. Jej osiągnięcie zostało potwierdzone znakomitym występem w XVIII edycji Konkursu w 2021 roku, kiedy to Leonora zdobyła V nagrodę jako pierwsza Włoszka, która została laureatką konkursu uznawanego za szczyt międzynarodowej pianistyki.

Leonora Armellini urodziła się w Padwie we Włoszech w 1992 roku. W wieku 12 lat ukończyła z wyróżnieniem Konserwatorium w Padwie u Laury Palmieri, a następnie zdobyła pierwsze nagrody w konkursie dla najlepszych absolwentów uczelni muzycznych we Włoszech Premio Venezia w 2005 roku oraz w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym Camillo Togni w Brescii w sekcji fortepianu i orkiestry w roku 2009. Była finalistką XVI Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Busoniego, zdobyła wiele nagród za swoje zdolności i karierę artystyczną m.in. nagrodę Galileo 2000 za „wielką odwagę i talent", którą otrzymał także Zubin Mehta. Leonora Armellini w wieku 17 lat ukończyła studia summa cum laude w Narodowej Akademii im. Świętej Cecylii w Rzymie pod kierunkiem Sergio Perticaroli, a na jej rozwój artystyczny wpłynęli również Lilya Zilberstein (Hochschule für Musik und Theater w Hamburgu) i Boris Petrushansky (Międzynarodowa Akademia Pianistyczna „Incontri col Maestro" w Imoli).

Leonora Armellini wystąpiła ponad 500 razy w ważnych salach koncertowych i na festiwalach na całym świecie (w Carnegie Hall w Nowym Jorku, w Teatrze Maryjskim w Sankt Petersburgu, w Salle Cortot w Paryżu, w Filharmonii Narodowej w Warszawie, w Teatro La Fenice w Wenecji, w Steinway Hall w Londynie, w sali koncertowej w Tongyeong w Korei Południowej, w Musashino Concert Hall w Tokio, w Millennium Monument Theater w Pekinie, na festiwalu Martha Argerich Project w Lugano, by wymienić tylko kilka z nich). Leonora występowała jako solistka z wieloma orkiestrami (Orkiestra Teatru „La Fenice" w Wenecji, Orchestra di Padova e del Veneto, Orkiestra Arena di Verona, Orkiestra Kameralna Teatru La Scala w Mediolanie, Orkiestra Filharmonii Narodowej w Warszawie, „Sinfonia Varsovia", Orkiestra Filharmonii Krakowskiej, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Ukrainy, Białoruska Orkiestra Symfoniczna, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Łódzkiej) prowadzonymi przez takich dyrygentów jak Aleksander Rabinowicz-Barakowski, Jacek Kaspszyk, Ola Rudner, Andrea Battistoni, Claudio Scimone, Zoltan Pesko, Anton Nanut, Massimiliano Caldi, Christian Benda, Bassem Akiki i in. Leonora Armellini jest wielką entuzjastką muzyki kameralnej: gra regularnie w FortePiano Trio i Duo Pianistico di Padova, a jako członkini AMAR Trio zdobyła prestiżową nagrodę „Abbiati Prize" za wykonanie muzyki kameralnej, przyznawaną przez Włoskie Stowarzyszenie Dziennikarzy Muzycznych. Nagrała wiele płyt CD, w tym dwa koncerty fortepianowe Chopina, Album für die Jugend Schumanna, komplet utworów na dwa fortepiany Brahmsa oraz Koncert na dwa fortepiany i orkiestrę Poulenca (Duo Pianistico di Padova, z Mattią Ometto), a wiele jej koncertów i wywiadów było transmitowanych przez włoskie i międzynarodowe stacje telewizyjne i radiowe: warto wymienić jej występ jako gościa specjalnego na festiwalu w San Remo w 2013 roku, transmitowany na cały świat przez włoską telewizję RAI, recitale dla „I Concerti del Quirinale" w Rzymie dla radia RAI 3, recital fortepianowy i I Koncert fortepianowy Beethovena z Orchestra di Padova e del Veneto pod dyrekcją Marco Angiusa dla telewizji RAI 5. We współpracy z Matteo Rampinem napisała książkę Mozart era un figo, Bach ancora di più, która była ośmiokrotnie wznawiana i została przetłumaczona na język hiszpański. Obecnie Leonora Armellini jest członkiem katedry fortepianu w Konserwatorium Muzycznym Buzzolla w Adrii (Włochy).