Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Razem czy osobno?” - wydarzenie online Podkarpacki Informator Kulturalny - PIK

Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku (Park Etnograficzny)

Konferencja pod patronatem honorowym:

• dr. Piotra Uruskiego, Posła na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
• dr. inż. Mateusza Kaczmarskiego, JM Rektora Uczelni Państwowej im. Jana Grodka w Sanoku

Przedsięwzięcie w ramach projektu naukowo-dydaktycznego „Edukacja historyczna w służbie resocjalizacji”, realizowanego na mocy porozumienia Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej w Rzeszowie i Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami

Współorganizatorzy:

• Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami
• Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
• Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku
• Instytut Etnologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie, Ukraina
• Katedra Historii Ukrainy, Archeologii i Specjalnych Gałęzi Nauk Historycznych Tarnopolskiego Państwowego Pedagogicznego Uniwersytetu im. Wołodymira Hnatiuka w Tarnopolu, Ukraina
• Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce, Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Niemcy
• Firma Transprzęt sp. z o.o., Zabłotce
• Firma Yanko sp. z o.o., Głogów Małopolski
• Starostwo Powiatowe w Sanoku
• Muzeum Historyczne w Sanoku
• Zakład Karny w Łupkowie
• Oddział Zewnętrzny w Moszczańcu Zakładu Karnego w Łupkowie
• Zakład Karny w Uhercach Mineralnych
• Zakład Karny w Jaśle
• Zakład Karny w Medyce
• Zakład Karny w Przemyślu
• Zakład Karny w Rzeszowie
• Oddział Zewnętrzny w Chmielowie Zakładu Karnego w Dębicy
• Podkarpackie Centrum Edukacji Nauczycieli w Rzeszowie
• Podkarpacka Historia
• Gmina Komańcza
• Gmina Tyrawa Wołoska
• Gmina Jaśliska
• Gmina Jasło
• Gmina Bukowsko
• Gmina Ustrzyki Dolne
• Gminny Ośrodek Kultury w Zarszynie
• Gminny Ośrodek Kultury w Jaśliskach
• Gminny Ośrodek Kultury w Komańczy
• Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach Dolnych
• Parafia pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Trepczy
• Parafia polsko-katolicka pw. Dobrego Pasterza w Łękach Dukielskich
• Wspólnota Drzewo Oliwne z Warszawy
• Ochotnicza Straż Pożarna w Nowosielcach
• Zespół folklorystyczny „Ziemia Sanocka” z Nowosielec
• Zespół Szkół nr 1 w Sanoku
• Zespół Szkół w Bukowsku
• Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej „Sztetl Dukla”
• Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy w Sanoku
• Środowiskowy Dom Samopomocy w Zagórzu

Program:

25 luty 2021 r. (czwartek)

• 9:15 – 10:00 Nabożeństwo w intencji pokoju na świecie i pojednania narodów (Celebracja Nabożeństwa online z Kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Trepczy)

W Nabożeństwie wezmą udział przedstawiciele różnych religii:

• Ks. Piotr Rymarowicz, Proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Trepczy
• Ks. Jan Antonowicz, Proboszcz parafii prawosławnej pw. Świętej Trójcy w Sanoku
• Ks. Andrzej Żuraw, Przewodniczący Rady Ekumenicznej ds. Dialogu Międzyreligijnego Archidiecezji Przemysko- Warszawskiej
• Ks. Roman Jagiełło, Proboszcz parafii polsko-katolickiej pw. Dobrego Pasterza w Łękach Dukielskich
• Emanuel Machnicki, Pastor Protestanckiej Wspólnoty „Drzewo Oliwne” z Warszawy
• Tymoteusz Rabinek, przedstawiciel Protestanckiej Wspólnoty „Drzewo Oliwne” z Warszawy
• Józef Tobiasiewicz, przedstawiciel społeczności chasydzkiej z Jarosławia

Międzynarodowa konferencja naukowa „Razem czy osobno?”
Wielokulturowa koegzystencja ludności Bieszczadów i Beskidu Niskiego do II wojny światowej
(Konferencja online z sali konferencyjnej Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku)

10:00 – 10:10 Rozpoczęcie

10:10 – 10:40 Wystąpienia zaproszonych gości:

• dr Piotr Uruski, Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej
• ppłk. Janusz Wańcowiat, Zastępca Dyrektora Zakładu Karnego w Łupkowie
• dr inż. Mateusz Kaczmarski, JM Rektor Uczelni Państwowej im. Jana Grodka w Sanoku
• dr Jarosław Serafin, Dyrektor Muzeum Historycznego w Sanoku
• mgr Bartosz Romowicz, Burmistrz Ustrzyk Dolnych
• mgr Teresa Brzeżawska - Juszczak, Wójt Gminy Tyrawa Wołoska
• mgr Adam Dańczak, Wójt Gminy Jaśliska
• dr Roman Bzdyk, Wójt Gminy Komańcza
• mgr Piotr Sikora, Kierownik Referatu Organizacyjno - Społecznego i Oświaty Urzędu Gminy Jasło
• dr Joanna Potaczek, Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami

10:40 – 10:55 mgr Marcin Krowiak (Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku jako miejsce kontynuacji wielokulturowego dziedzictwa południowo-wschodniej Polski

Panel I – Rusini

10:55 – 11:10 mgr Zbigniew Golla (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Religia Rusinów na przykładzie cerkwi w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

11:10 – 11:25 mgr Katarzyna Winnicka (Muzeum Historyczne w Sanoku), Dwie wybrane ikony z XVI w. ze zbioru Muzeum Historycznego w Sanoku

11:25 – 11:40 Leon Niemczyk (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Życie codzienne Rusinów przedstawione w obiektach w MBL w Sanoku

11:40 – 11:55 dr Olena Kozakewicz (Instytut Etnologii Narodowej Akademii Nauk Ukrainy we Lwowie, Ukraina), Stroje ludowe na bojkowszczyźnie: koronkarstwo i dziewiarstwo

11:55 – 12:10 mgr Agata Wroniak (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Ubiory rusińskie w zbiorach Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

12:10 – 12:25 Edyta Wilk (Tygodnik Sanocki, Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku), Sezonowość kuchni na przykładzie potraw łemkowskich

12:25 – 12:40 dr Roman Bzdyk (Wójt Gminy Kamańcza), mgr Krystyna Galik Harhaj (Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Komańczy), Historia i odrodzenie się kultury łemkowskiej na ziemi komańczańskiej

Panel III – Pogórzanie, Dolinianie, Zamieszańcy

12:40 – 12:55 mgr Halina Zacharska (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Pogórzanie wschodni – religia i kultura

12:55 – 13:10 mgr Natalia Ilnicka (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Życie codzienne, obyczaje i tradycje Pogórzan zachodnich ze szczególnym uwzględnieniem mieszkańców Rzepiennika Strzyżewskiego.

13:10 – 13:25 Ewa Piegdoń (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Kultura i tradycja Dolinian na przykładzie obiektów w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

13:25 – 13:40 Ryszard Paszkiewicz (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Wojenne losy mieszkańców Lisznej na przykładzie rodziny Filipczaków

13:40 – 13:55 Alicja Ćwiąkała (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Zamieszańcy – studium etnograficzne

Panel II - Polacy, Żydzi

13:55 – 14:10 dr Anita Wolanin (Zespół Szkół w Bukowsku), Kazimiera Kochańska z Bukowska – wybitna postać regionu

14:10 – 14:25 Jacek Koszczan (Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej „SztetlDukla”), Religia żydowska w odniesieniu do synagogi z Połańca w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

14:25 – 14:40 dr Joanna Potaczek (Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami, przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Żydzi – życie codzienne i obyczaje na podstawie obiektów w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

14:40 – 14:55 dr hab. Andrij Klisz (Katedra historii Ukrainy, archeologii i specjalnych gałęzi nauk historycznych Tarnopolskiego Państwowego Pedagogicznego Uniwersytetu im. Wołodymira Hnatiuka w Tarnopolu), Relacje ukraińsko-żydowskie w Galicji na przełomie XIX i XX stulecia w świetle czasopisma “Związek Chrześcijański”

14:55 – 15:25 Dyskusja i podsumowanie 1. dnia konferencji

15:25 – 15:40 Występ zespołu „Ziemia Sanocka” z Nowosielec

26 luty 2021 r. (piątek)

9:30 – 9:40 Rozpoczęcie 2. dnia konferencji

Panel IV – Niemcy, Romowie

9:40 – 9:55 mgr Beata Wasser (Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce, Europejski Uniwersytet Viadrina we Frankfurcie nad Odrą, Niemcy), Kultura osadnictwa niemieckiego w Bieszczadach

9:55 - 10:10 mgr Jacek Łeszega (Dyrektor Bieszczadzkiego Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach Dolnych), Obecny stan zachowania reliktów kultury niemieckiej na terenie gminy Ustrzyki Dolne

10:10 – 10:25 mgr Henryk Antoniewicz (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Kultura, tradycje i życie codzienne Romów na przykładzie chałupy romskiej z Kopytowej w MBL w Sanoku

Panel V – Miasteczko galicyjskie

10:25 – 10:40 Janina Karwieńcz, Wiktor Karwieńcz (przewodnicy Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Koegzystencja grup społeczno - narodowościowych na przykładzie miasteczka galicyjskiego przełomu XIX i XX wieku

10:40 – 10:55 mgr Beata Baran (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Wybrane obiekty na rynku galicyjskim w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku

10:55 – 11:10 mjr mgr Marek Jakubus (Starszy wychowawcza Działu Penitencjarnego Oddziału Zewnętrznego w Moszczańcu Zakładu Karnego w Łupkowie), Galicyjski rynek w Jaśliskach jako centrum życia lokalnej społeczności na przełomie XIX i XX wieku

11:10 – 11:25 inż. Urszula Gołda (przewodnik Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku), Kapliczki przydrożne w sanockim Skansenie

Panel VI – Żydzi podczas II wojny światowej, Zagłada, ratowanie, pamięć

(Panel poświęcony obchodom Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu)

11:25 - 11:40 dr Joanna Potaczek (Dyrektor Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami), mjr mgr Grzegorz Oleniacz (Zastępca Kierownika Działu Penitencjarnego Zakładu Karnego w Łupkowie), Bieszczadzcy „Sprawiedliwi”- ratujący Żydów podczas II wojny światowej

11:40 – 11:50 Prezentacja prac artystycznych osadzonych w Zakładzie Karnym w Łupkowie pt. „Sprawiedliwi z Bieszczadów”

Relacje i wspomnienia

11:50 – 12:05 mgr Beata Wasser (Centrum Interdyscyplinarnych Studiów o Polsce, Europejski Uniwersytet Viadrina w Frankfurcie nad Odrą, Niemcy, wnuczka Magdaleny i Michała Wasser, ratujących Samuela Pechtera w Cisnej) , Sabina Goldstein, USA (prawnuczka Wolfa Pechtera, brata Samuela Pechtera), Nigdy nie jest za późno –„Sprawiedliwi’ z Cisnej, Magdalena i Michał Wasser

12:05 – 12:20 Szymon Jakubowski (Podkarpacka Historia), Na tropie zbrodniarza wojennego Leo Humeniuka, współorganizatora Holokaustu na ziemi sanockiej

12:20 – 12:35 mgr Joanna Albigowska (Zespół szkół nr 1 w Sanoku), Historia ratowania Żyda Blanka z Sanoka

12:35 – 12:50 mgr Beata Nawalaniec (Dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury w Zarszynie), Rodziny Laskowskich i Wolańskich, „Sprawiedliwi” z Zarszyna i Jaćmierza

12:50 – 13:05 mgr Roland Szydło (Prezes firmy Yanko sp. z o.o., Głogów Małopolski), Rodziny Fołtów, Kasieczkoi Krupów – „Sprawiedliwi” z Jankowic

13:05 – 13:20 Agata Kozieradzka, (Ochotnicza Straż Pożarna w Nowosielcach, Centrum Dialogu Między Religiami i Narodami) Historia Zagłady i ocalenia żydowskiej rodziny Toder z Nowosielec

13:20 – 13:35 Krystyna i Roman Wojtuń (Turze Pole), Dramat osób ratowanych i ratujących na przykładzie Trześniowa i Turzego Pola

13:35 – 13:50 Ks. Roman Jagiełło (Proboszcz parafii polskokatolickiej pw. Dobrego Pasterza w Łękach Dukielskich), Historia ocalonej Anieli Arluk i polskokatolickiego kapłana Aleksandra Pieca, który ją uratował

13:50 – 14:05 mgr Joanna Sarnecka (Fundacja na Rzecz Kultury Walizka, Sanok, trenerka Szkoły Dialogu, Warszawa), Jeszcze żyjemy – uratowana tożsamość. Świadectwo Kalmana Segala

14:05 – 14:20 Jacek Koszczan (Stowarzyszenie na Rzecz Ochrony Dziedzictwa Żydów Ziemi Dukielskiej „Sztetl Dukla”), Historia ocalenia braci Guzik - Żydów dukielskich, przez rodzinę Welcer z Cergowej

Panel VII Tragiczne skutki wojny i pamięć o nich

14:20 – 14:35 dr Tomasz Kosiek (Instytut Historii Uniwersytetu Rzeszowskiego), Pamięć o Polakach i Żydach w relacjach osób przesiedlonych w ramach akcji „Wisła”

14:35 – 14:50 dr Marcin Paszkiewicz (Uczelnia Państwowa im. Jana Grodka w Sanoku), Zniszczenia wojenne w powiecie sanockim w latach 1939 – 1947

14:50 – 15:05 mgr Magdalena Brygidyn-Paszkiewicz (Niepubliczne Kolegium Języków, Sanok), Zaginione miejscowości w powiecie sanockim po drugiej wojnie światowej i akcji Wisła

15:05 – 15:30 Dyskusja i podsumowanie

15:30 – 15:45 Koncert psalmów w wykonaniu Pauliny i Szymona Statecznych z Warszawy

Zdalna emisja konferencji na platformie ZOOM odbędzie się z Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.

• Moderatorzy konferencji: dr Joanna Potaczek, mgr Marcin Krowiak
• Język konferencji: polski, angielski, ukraiński
• Realizacja techniczna konferencji: mgr Artur Górecki