Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego na Podkarpaciu PIK | Podkarpacki Informator Kulturalny

W programie:

• prelekcje,
• warsztaty,
• prezentacje
• zwiedzanie Drzeworytni. 

Aby wziąć udział, należy do zarejestrować się - link do formularza online. Liczba miejsc ograniczona!

Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego

Został ustanowiony w 2023 roku podczas 217. sesji Rady Wykonawczej UNESCO z inicjatywy Polski oraz zbudowanej przez nasz kraj koalicji międzyregionalnej.Pojęcie niematerialnego dziedzictwa utożsamiane jest z pojęciem kultury ludowej, jednak znacznie wykracza poza nią. Niematerialne dziedzictwo kulturowe to wszystkie elementy kultury, które są przekazywane z pokolenia na pokolenie i które mają istotne znaczenie dla tożsamości i trwania społeczności.

Obejmuje ono tradycje, zwyczaje, praktyki, rytuały, języki, wiedzę i umiejętności, które są częścią żywego dziedzictwa kulturowego, na przykład:

• tradycje flisackie,
• garncarstwo,
• umiejętność gry na cymbałach rzeszowskich,
• wielkanocne straże grobowe,

zaś poza Podkarpaciem:

• pochód Lajkonika,
• tradycje dudziarskie w Wielkopolsce
• czy hafciarstwo nadwiślańskiego Urzecza.

Dzięki staraniom stałego przedstawiciela RP przy UNESCO, inicjatywa Polski (przedstawiona w imieniu międzyregionalnej grupy państw), aby ustanowić Międzynarodowy Dzień Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, została poparta przez 62 kraje.

Celem Międzynarodowego Dnia Niematerialnego Dziedzictwa jest propagowanie tradycji, zwyczajów, i umiejętności rzemieślniczych, które przekazywane są z pokolenia na pokolenie. Dzień ten ma promować świadomość i zrozumienie różnorodności kulturowej oraz zachęcać do działań na rzecz ochrony dziedzictwa niematerialnego przed zagrożeniami takimi jak np. globalizacja czy zmiany społeczne.

Założeniem regionalnych obchodów jest oczywiście realizacja powyższych celów, a także:

• propagowanie pojęcia niematerialnego dziedzictwa kulturowego (NDK) w województwie podkarpackim,
• integracja interesariuszy NDK z regionu (instytucji kultury, uczelni, samorządów, organizacji pozarządowych),
• kreacja przestrzeni do prezentacji depozytariuszy NDK – ich osiągnięć, wyzwań, potrzeb,
• stworzenie forum wymiany myśli, doświadczeń i dobrych praktyk dla podmiotów publicznych i społecznych zainteresowanych ochroną i upowszechnianiem regionalnych zjawisk NDK,
• prezentacja i wzmocnienie roli samorządu województwa jako animatora życia kulturalnego regionu wraz z promocją regionalnych walorów dziedzictwa kulturowego.

Pierwsza edycja obchodów tego dnia w województwie podkarpackim miała miejsce w 2024 r. w Ośrodku Garncarskim w Medyni Głogowskiej i tematem przewodnim było garncarstwo. Tegoroczne obchody zgodnie z ich wędrownym charakterem, odbędą się w Drzeworytni w Płazowie. Głównym tematem przedsięwzięcia będzie drzeworyt płazowski, który staraniem regionalistów z powiatu lubaczowskiego został wpisany do Rejestru dobrych praktyk na rzecz ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego.

Szczegóły programu: 

• 8:30-9:30 – Blok warsztatowy dla 30 osób (zgodnie z rejestracją)
• 9:30 – Oficjalne otwarcie - wystąpienia:
  • Władysław Ortyl – Marszałek Województwa Podkarpackiego
  • Arkadiusz Mroczek – Burmistrz Miasta i Gminy Narol
• 10:00-11:20 – Blok panelowy I
• Depozytariusze – drzeworyt płazowski
  • Reaktywacja drzeworytu płazowskiego – Józef Lewkowicz/Anna Serkis-Wojtowicz
  • O tym jak drzeworyt z Płazowa zmienił postrzeganie sztuki ludowej – Grzegorz Ciećka
  • Współczesność drzeworytu – najważniejsze aspekty dbania o lokalne dziedzictwo kulturowe – Gabriela Kołodziej, dyrektor Gminnego Ośrodka Kulturowego w Narolu
• 11:00-11:20 – Przerwa kawowa
• 11:20-12:30 – Blok panelowy II
  • Wigilia – zbiorowy wpis do UNESCO. Idea i praktyka sieciowania podmiotów – prof. Katarzyna Smyk
  • Siła współpracy. Jak sieciowanie wspiera ochronę i promocję niematerialnego dziedzictwa kulturowego – Andrzej Szoszkiewicz
• 12:30-13:00 – Blok panelowy III – Niematerialne Dziedzictwo w województwie podkarpackim
  • Prezentacja działań Województwa Podkarpackiego w zakresie ochrony i popularyzacji niematerialnego dziedzictwa kulturowego
  • Prezentacja międzynarodowego projektu INCREMENTAL Niematerialne dziedzictwa kulturowe (ICH) i rozwój lokalny. Społeczność, ochrona i odporność.
• 13:00 – Podsumowanie i dyskusja
• 13:30-14:30 – Przerwa obiadowa
• 14:30-15:45 – Zwiedzanie drzeworytni 
• 14:45-15:45 – Blok warsztatowy dla 30 osób (zgodnie z rejestracją)
• 15:45 – Zakończenie

Strona internetowa poświęcona niematerialnemu dziedzictwu kulturowemu w województwie podkarpackim: niematerialne.podkarpackie.pl.

Koordynator wydarzenia:
Departament Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego
Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie