Rimer Cardillo i Jani Konstantinovski Puntos. W hołdzie Mikołajowi Kopernikowi
Galeria Sztuki Współczesnej w Przemyślu zaprasza na wystawę Rimer Cardillo i Jani Konstantinovski Puntos. W hołdzie Mikołajowi Kopernikowi
Rimer Cardillo, urodzony w roku 1944 w Montevideo. Artysta wizualny i grafik. Od 1979 roku mieszka w Stanach Zjednoczonych. Absolwent Narodowego Instytutu Sztuk Pięknych w Urugwaju w 1968 roku. Studia podyplomowe w NRD w Weißensee School of Art and Architecture w Berlinie oraz w Lipskiej Szkole Grafiki w latach 1969-1971. Jest profesorem zwyczajnym na State University of New York w New Paltz, gdzie kieruje wydziałem grafiki. W 1997 roku otrzymał stypendium Guggenheima. W 2001 roku reprezentował Urugwaj na Biennale w Wenecji. W 2002 roku otrzymał nagrodę Figari w uznaniu jego kariery.
Wystawiał m.in. w Binghamton University Art Museum (2013) i Medieval Triniitarian Templespace of the Kiscell Museum, Budapeszt, Węgry (2010). W 2003 roku został zaproszony przez Tate Modern w Londynie do zaprezentowania filmu o swojej twórczości. W 2004 roku Samuel Dorsky Art Museum of SUNY New Paltz zorganizowało pierwszą retrospektywę twórczości Cardillo. W 2011 roku Muzeum Sztuki Hrabstwa Nassau na Long Island zorganizowało retrospektywną wystawę „Jornadas de la memoria”, na której znalazły się prace artysty z ponad czterech dekad.
W hołdzie Mikołajowi Kopernikowi / Homenaje a Nicolás Copérnico
Proste odkrycie może wywołać zamieszanie w porządku sztywnym, udoskonalanym i strzeżonym przez wieki. Porządek Arystotelesa upadł. Mikołaj Kopernik spędził 25 lat pracując nad swoim modelem heliocentrycznym, publikując swoje dzieło w 1543 roku pod koniec życia. Nie jesteśmy centrum Wszechświata. Ziemia jest planetą, która krąży wokół Słońca. Jesteśmy częścią systemu. Natura traci swoją teologiczną cechę, ludzkość nie jest już centrum Wszechświata, zamiast tego przesuwamy się na pozycję peryferyjną, tak jak każda inna planeta.
Jednym z najmocniejszych doświadczeń, jakie przeżyłem na starym kontynencie, była wizyta w Krakowie. Uczestniczyłem w III Międzynarodowym Biennale Grafiki w 1970 roku, które odbywało się w Krakowie. Oprócz kontaktu z grafiką światową, spotkanie z przestrzenią, w której uczył i prowadził badania Mikołaj Kopernik, zaznaczyło mój rozwój intelektualny i emocjonalny. Urządzenia, staropolskie instrumenty naukowe, arabskie astrolabia, globusy świata, meble, rysunki, ówczesne grafiki, gobeliny są bardzo mocnymi symbolami historycznego momentu, który zmienił świat.
To centrum historii ludzkości mocno na mnie wpłynęło. Historyczna architektura miasta i jego kulturowe otoczenie wyryły się w mojej pamięci czekając na okazję do stworzenia nowych prac.
Był to czas podboju kosmosu, odcisk buta pierwszego człowieka na Księżycu otworzył nową przestrzeń do podboju. Zaczęliśmy patrzeć na wszechświat w inny sposób. Już w swojej pracowni w Montevideo i przy pomocy mikroskopu elektronicznego zanurzyłem się w mały świat owadów, odkrywając struktury mikrokosmosu, które nie mają końca. Otworzyłem się na rozległe realia makrokosmosu.
Wtedy powstał cykl Cykady i Ćmy. Trzy obrazy były niemal ekskluzywnymi ikonami tej serii. Zawsze zafascynowany owadami fotografowałam je w małym wymiarze. Wybrałam nocnego motyla i cykadę, które stały się bohaterami „wojskowej dyktatury”. Niektóre z tytułów tej serii to Tajne spotkanie, które przedstawiało cywilnych kolaborantów podczas potajemnych spotkań z dyktatorami, Wybraniec dotyczący parad wojskowych oraz Kara, która przedstawiała straszne represje dyktatur. Również aspiracje dyktatorów Cykada chce wejść do nieba. Uwzględniłem również elementy w stylu Goyi, jak w Taki był ich koniec, gdzie wojsko i ich współpracownicy połączyli się w jedną postać.
Świat kopernikański reprezentowany był przez układ wszechświata planetarnego o owalnym kształcie i był to najbardziej pozytywny symbol w cyklu: Hołd Kopernikowi oraz Cykada i Niebo Ćmy. Ogromny wpływ wywarły na mnie dzieła literatury latynoamerykańskiej lat sześćdziesiątych oraz ich gra z mitami i rzeczywistością. Można zobaczyć ten wpływ w Gigantyczny ptak ze skrzydłami. Również seria jedwabnych ekranów ma znaczenie w naszej współczesnej rzeczywistości, gdy nowe barbarzyństwa wstrząsają światem. Zawsze jest światło twórców, którzy nie ustają w badaniu i stawianiu czoła przeciwnościom, które nadają sens życiu. Kopernikańskie niebo planetarne jest obecne, otwierając nowe rzeczywistości.
Rimer Cardillo
Jani Konstantinovski Puntos, artysta wizualny, grafik. Absolwent Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. W latach 1980-1985, w ramach UNESCO otrzymał grant edukacyjny na międzynarodowym konkursie w Paryżu. W latach 1985-1990 rozwijał warsztat graficzny, wprowadzając nowe techniki, poszukując nowych form wyrazu. W tym czasie uzyskuje pierwsze prestiżowe międzynarodowe nagrody. W tym okresie zaczął interesować się problemem przestrzeni teatralnej i filmowej. W Krakowie zaprzyjaźnił się z Jerzym Nowosielskim, w Sarajewie poznał Mersada Berbera i Emila Kosturicę, często spotykał się z Tadeuszem Kantorem. W 1997 w Bharat Bhawat Roopankar Art Museum w Indiach odebrał nagrodę – Grant Prix. Został zaproszony do udziału w wystawie „60 artystów z Europy” (w Salles de Archives Deparlamentales, Domaina de Madam Elisabeth), w Versailles, Francja (1999). W wystawie tej udział wzięli również: Karel Appel, Georg Baselitz, Eduardo Chilida, Antonio Saura, Sean Scully, Antoni Tapies i inni.
W roku 2000 rozpoczął nowe działania wykorzystując nowe media i nowe technologie do realizacji performance, fotografii cyfrowej, filmu i instalacji artystycznej. W roku 2001, odebrał nagrodę w Taipei
w Muzeum of Fine Arts, w Tajwanie na 10, Międzynarodowym Biennale Grafiki i Rysunku. W 2003r. przygotował materiał filmowy do wspólnej wystawy z Krzywobłockim, Mysłowskim i Wiktorem w Krakowskim Arsenale, Muzeum Książąt Czartoryskich, oddział Muzeum Narodowego w Krakowie. W tym samym roku w Beijin otrzymał nagrodę Tai-He, za mistrzowskie dzieło na 1. Międzynarodowym Biennale Grafiki.
Wspólnie z Tadeuszem Mysłowskim zorganizował wystawę zatytułowaną „Transmigration: Kraków, New York”, w Taller Borigua Gallery w Nowym Jorku w 2004 r. Podczas „Nocy Muzeów” na Zamku Królewskim na Wawelu zrealizował performance „Portale Wawelskie. Poza czas i przestrzeń, 2014”. W następnym roku w Muzeum Sztuki Współczesnej (NI MSU), w Skopje, w Macedonii zaprezentował wystawę nowych mediów zatytułowaną „Theatrum Planetarum”.
W ramach obchodów „Europejskiej Stolicy Kultury, Pafos 2017”, zrealizował multimedialne widowisko pt.: „Misterium Miasta Afrodyty Pafos 2017” na Cyprze. W tym samym roku we współpracy z Foundation Union w Montevideo zrealizował multimedialną wystawę pod tytułem „Pokój Kopernika”. Art Museum of America w Washington DC zorganizowało wystawę Rimera Cardilo i Janiego Konstantinovskiego Puntosa ,,The Mystery of the City of Aphrodite / Into the lands of Quiroga”. W ,,XX Festiwalu Nauki” realizuje performance “Theatrum Planetarium, Kraków, 2021”, wspólnie ze znanym kompozytorem Józefem Skrzekiem. Organizatorem projektu jest Fundacja – Platforma Przemysłu Przyszłości we współpracy z Muzeum Archeologicznym w Krakowie. Mieszka i pracuje w Krakowie.
Niebo Kopernika
Historia ludzkości składa się ze znaków opartych na mitach i nauce. Dzieła fundamentalne (tylko one) zmieniają świat, tworzą własne terytorium na mapie globalnego świata. Dzięki nim świadomość ludzka porządkuje fakty w czasie i przestrzeni. Kopernik studiował m.in. traktat „Poimandres” (przewodnik ludzi), wchodzący w skład „Corpus Hermeticum”. W liście do papieża Pawła III, pisząc o obrotach planet, informuje w przedmowie o tym, że w dziele Plutarcha z Cheronei pt. „De placitis philosphorum II”. znalazł kilka nazwisk filozofów rozważających obrotowy ruch Ziemi, a „wedle powszechnego mniemania Ziemia stoi w miejscu”. Powołuje się na Trismegistosa nazywając Słońce „widzialnym Bogiem”. Merkury (Hermes), który dla uczonych antyku i średniowiecznej Europy (dotyczy alchemików), był synonimem „światła” (nie Appolon), logosem myśli ludzkiej, ponieważ wiedział, jak dotrzeć do celu ich dzieła.
Z astronomią Pitagorejczyków utożsamiał się studiując poglądy Aristarcha, który tak samo jak Pitagoras pochodził z wyspy Samos. Studiował „Metafizyki” Arystotelesa, z komentarzem Averronesa (Ibn Rush), teorię geocentryczną Ptolemeusza, Avicenna Ibn Sina (filozofię i astronomię), All Botaniego, czy Al Hassena o układzie planet. Kopernik nie utożsamiał się z filozofią naturalną, był bliższy Ptolemeuszowi i jego czystej astronomii. Urodził się w Toruniu. W Krakowie zdobył wykształcenie, następnie studiował w Bolonii, Padwie i Ferrarze. We Fromborku pełnił służbę kanonika, a w Malborku był skarbnikiem u Wielkiego Mistrza.
W Norymberdze, w roku śmierci Kopernika (1543) ukazuje się jego dzieło: „De Revolutionibus Orbium Coelestium”. Następuje obalenie teorii geocentrycznej Ptolemeusza i zastąpienie jej teorią heliocentryczną. Uczeni wielu nauk w Europie lawinowo dokonują rewizji oraz konfrontacji panujących kanonów w nauce. W ten sposób podróże „mistrza” wiele znaczą, a kroczenie przed siebie jest twórcze. Znakomicie rozumiem Kopernika, dla którego podróż oznaczała wyprawę, sięgającą Nieba (układu heliocentrycznego), obserwacji obrazu wiecznego piękna „Caelum” i „Mundus” z której ta pierwsza oznaczyłaby czystość i ozdobę, a druga dzieło rzeźbiarza, w kontekście stworzenia świata.
Jani Puntos, Kraków.
