Muzeum-Zamek w Łańcucie – poleca PIK Podkarpacki Informator Kulturalny - PIK

Zamek w Łańcucie słynie jako jedna z najpiękniejszych rezydencji arystokratycznych w Polsce. Wzniesiony został w I połowie XVII wieku przez księcia Stanisława Lubomirskiego i należał do tej rodziny przez prawie 200 lat. Później stał się siedzibą rodową hrabiów Potockich.

Kompleks pałacowy położony w malowniczym angielskim parku składa się, prócz zamku, ze Stajni wraz z Wozownią, Zameczku Romantycznego, Oranżerii, Ujeżdżalni, Storczykarni oraz kortów tenisowych. Słynie ze znakomitych wnętrz mieszkalnych oraz unikatowej kolekcji pojazdów konnych. Najstarsze pomieszczenia zachowane z czasów pierwszych właścicieli to Wielka Sień, Sala pod Stropem i Sala pod Zodiakiem z zachowanymi XVII-wiecznymi stiukami G.B. Falconiego. Dzięki księżnej Izabeli Lubomirskiej (1736-1816), inicjatorki XVIII-wiecznych zmian w zamku i jego otoczeniu można oglądać Pokój Pompejański na II piętrze oraz znajdujący się na piętrze I Apartament Chiński, Sypialnię Damską i Salon Bouchera. Dwa ostatnie należą do Apartamentu Damskiego, w skład którego wchodzi także Gabinet Zwierciadlany – jedno z nielicznie zachowanych wnętrz rokokowych w Polsce. Ponadto pokoje księżnej reprezentowane są także przez Salę Kolumnową, Galerię Rzeźb, Salę Balową i Wielką Jadalnię.

Potoccy mają także niemały wkład w upiększanie rezydencji za sprawą wielkich przeobrażeń na przełomie XIX/XX wieku – zaaranżowano wtedy na nowo wiele wnętrz, m.in. Bibliotekę, Salon Narożny i Jadalnię nad Bramą. Ostatniemu zaś właścicielowi Alfredowi Antoniemu Potockiemu zawdzięczamy Łaźnie Rzymskie ostatnio zrekonstruowane.

We wzniesionym na przełomie XIX/XX wieku kompleksie hippicznym, składającym się ze Stajni i Wozowni znajduje się zachowana bezcenna kolekcja pojazdów konnych po rodzinie Potockich. Pochodzą z renomowanych europejskich firm z Wiednia, Paryża czy Londynu. To jedyny unikatowy w skali światowej zbiór luksusowych karet i powozów zachowanych w oryginalnym stanie. Wśród nich zobaczyć można np. wiedeńską karetę galową Berlin de Gala z 1830 r. z czasów Alfreda Potockiego czy koczyk damski spacerowy powóz należący niegdyś do I. Lubomirskiej. Prezentowane są tu także pojazdy tworzące odrębną w charakterze kolekcję tzw. muzealną, nie związaną z Potockimi utworzoną z darów i zakupów Muzeum. Warto zwrócić uwagę na karetę generała Piotra Szembeka z 20-30. lat XIX w. zwaną Berlinką.

Nasze muzeum oferuje możliwość podziwiania malarstwa ikonowego, bowiem w budynku Stajni znaleźć można muzeum Sztuki Cerkiewnej. To największa w Polsce kolekcja ukraińskiej sztuki sakralnej. Zbór liczy ponad 1 000 ikon od XV do XX w., a także około 300 woluminów starych druków cyrylickich. Wchodząc tu zobaczyć można wspomniane eksponaty słuchając odpowiednio dopasowanej muzyki cerkiewnej, co wzbogaca ich postrzeganie.

W parku obok kortów tenisowych usytuowana jest Storczykarnia, gdzie zgormadzonych jest około 4000 kwiatów w tym około 900 gatunków. Ekspozycja podzielona jest na trzy tematyczne części – grupę odmian historycznych uprawianych w XIX w., tj takich, jakie zapewne rosły tu w czasach Potockich, storczyki botaniczne, czyli pochodzące ze stanowisk naturalnych, trudne w uprawie, ale niezwykle rzadko spotykane. Trzecią grupą są storczyki hybrydy – popularne, łatwe w uprawie, znane i spotykane w kwiaciarniach.

Poza obrębem parku stoi budynek Kasyna z Muzeum Historii Miasta i Regionu, w tym 10 Pułku Strzelców Konnych. Ekspozycje stałe, które tam znalazły miejsce podzielone są na mieszczańską, etnograficzną oraz pułkową. Odwiedzając tą część naszego Muzeum zajrzymy m.in do odtworzonego wnętrza mieszczańskiej sypialni czy gabinetu, ale także zobaczyć można jak wyglądał dawny zakład fryzjerski. Kolekcja dotycząca historii i szlaku bojowego 10 Pułku Strzelców Konnych to mundury, broń, odznaki wojskowe, dokumenty, ale także sztandar pułkowy czy zdobycz wojenna w postaci flagi hitlerowskiej. To pamiątka po żołnierzach tworzących oddział kawalerii Wojska Polskiego, a następnie Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, która pozostała jedną z nierozbitych w czasie II wojny światowej.

Wspaniały park angielski zaprasza do spacerów i podziwiania licznych okazów przyrody, rzadkich gatunków drzew i krzewów oraz tematycznych ogrodów położonych wokół zamku. Podziwiać można wspaniały Ogród Włoski wg projektu Alberta Pio przy ścianie południowej zamku, czy Ogród Różany – dzieło Franza Maxwalda, niegdyś pracującego dla Rotschildów w Wiedniu. Wzdłuż fosy rosną stare lipy tworzące cienistą aleję posadzone na życzenie księżnej Izabeli Lubomirskiej.