„Z nieludzkiej ziemi do Włoch. Żołnierz i artysta: malarstwo Tadeusza Wojnarskiego (1922–1999)”
Galeria „Magnez” przy Muzeum w Przeworsku zaprasza na wyjątkową wystawę malarstwa Tadeusza Wojnarskiego
W kościele pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Świętoniowej k. Przeworska, od 1957 roku, 14 stacji Drogi Krzyżowej ilustrują dzieła Tadeusza Wojnarskiego. Twórca Drogi Krzyżowej ze Świętoniowej to człowiek o nietuzinkowym życiorysie: sowiecki więzień, zesłaniec syberyjski, żołnierz 2 Korpusu Polskiego, który wraz z generałem Andersem przeszedł szlak tułaczy i bojowy z ZSRR przez Bliski Wschód na Półwysep Apeniński. Po II wojnie światowej, po studiach artystycznych odbytych w Rzymie i Madrycie, osiedlił się w Szwajcarii, gdzie przez całe życie angażował się głęboko w popularyzowanie polskiej kultury.
Wystawa przygotowana przez syna artysty – Tadeusza Wojnarskiego juniora oraz Muzeum Polskie w Rapperswilu, przybliża polskiemu odbiorcy twórczość artysty malarza, w której odbijają się okrutne przeżycia, duch bojowy, miłość do Ojczyzny oraz nadzieja i marzenia o wolnej Polsce.
„Wystawa obejmuje 98 prac artysty. Składają się na nie prace malarskie (akwarele i gwasze) oraz rysunkowe, dla których prezentacji przyjęto układ chronologiczny, odpowiadający głównym epizodom z jego młodości. Autentyczności opowieści o życiu i twórczości malarza przydają zachowane po nim dokumenty i pamiątki z czasu wojny” (Anna Tomczak, kurator wystawy).
„W jego twórczości od początku, znaczną rolę odgrywał portret. Stworzenie wizerunku pełnej emocjonalnych stanów twarzy ludzkiej, będącego swoistym odbiciem i jednocześnie świadectwem aktualnej rzeczywistości, stawało się dla niego [po wyzwoleniu z łagru, w czasie podróży przez Związek Sowiecki] niezwykle interesującym zajęciem. Najcenniejsze pozostają prace, które artysta tworzył, jako żołnierz 2 Korpusu na szlaku swej wędrówki. Wśród nich, portrety tchną największą siłą i prawdą. W komponowanych portretowych popiersiach swoich frontowych towarzyszy, także własnych autoportretach, malarz przekazuje nam całą prawdę o emocjonalnych stanach, które te twarze wyrażają – niknącą wówczas coraz bardziej nadzieję na powrót do wymarzonej wolnej Ojczyzny. Potrzeba portretowania swoich kolegów, stała się rodzajem misji i rejestru ich osobowości, szczególnie podczas trudnych operacji związanych z przełamaniem linii Gotów w sierpniu 1944 roku, dokonywanej notabene przez żołnierzy 2 Korpusu w tym samym czasie, kiedy nad Wisłą rozpoczynało się Powstanie Warszawskie, a w którym krwawą klęskę już niebawem ponieśli koledzy artysty z jego szkolnych warszawskich lat” - prof. Jan Wiktor Sienkiewicz, badacz polskiej sztuki emigracyjnej.
Po kapitulacji Niemiec, żołnierze Andersa nie wyobrażali sobie powrotu do Polski, rządzonej przez władze komunistyczne. Tadeusz Wojnarski, stał się jednym z grupy żołnierzy – plastyków, którzy zebrani i pokierowani przez Władysława Andersa, rozpoczęli studia artystyczne w rzymskiej Akademii Sztuk Pięknych. Opiekę artystyczną objął nad nimi prof. Marian Szyszko-Bohusz.
Przesłanie wystawy wyraża syn artysty – Tadeusz Wojnarski junior, odnosząc się do portretów towarzyszy broni artysty: „Każdy z portretowanych, po osobistych doświadczeniach na nieludzkiej ziemi, wiedział, że to „wyzwolenie” dla Polski nic dobrego nie znaczy. I każdy przerabiał traumę wygranej i jednocześnie przegranej wojny na swój własny sposób. To właśnie te uczucia artysta imponująco uchwycił na papierze – to jest wielka siła tego niezwykłego dziedzictwa. Dla mnie najważniejsze jest przekazanie tej tragedii obecnym i przyszłym pokoleniom, które nie doświadczyły tej strasznej wojny. Warto, aby zostały one odkryte przez polskie społeczeństwo”.
Wystawie towarzyszy bogato ilustrowany katalog opracowany przez Annę Tomczak i Tadeusza Wojnarskiego, wydany przez Muzeum Polskie w Rapperswilu.
