Wzór Podkarpacki Podkarpacki Informator Kulturalny - PIK

Obszar województwa podkarpackiego w kontekście dziedzictwa kulturowego, to różnorodna mozaika kultur, którą tworzyło wiele grup etnograficznych. Materialne przejawy aktywności minionych pokoleń zachęcają do poznania, ale również inspirują do działania.

Autorzy „Wzoru Podkarpackiego” postanowili popularyzować wyjątkowe dziedzictwo, a zarazem wspierać kreatywne projekty, w których bogactwo regionalnych wzorów będzie stanowić punkt wyjścia do twórczych poszukiwań.

Na stronie internetowej wzorpodkarpacki.pl, której premiera odbędzie się 27 listopada 2020 r. znajdą się wybrane przez etnografów ze zbiorów podkarpackich muzeów eksponaty. Będą im towarzyszyć opisy podkreślające specyfikę przedmiotów – nośników przeróżnych motywów. Do twórczego wykorzystania zostaną udostępnione również wzory opracowane graficznie w taki sposób, aby można je było wykorzystać podczas projektowania tkanin, odzieży, biżuterii, książek oraz innych przedmiotów. Należy podkreślić, że realizacja „Wzoru Podkarpackiego” przez Fundację Rzeszowską nie byłaby możliwa bez entuzjazmu i wsparcia merytorycznego pracowników podkarpackich instytucji kultury.

W projekt do tej pory zaangażowały się:

• Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku,
• Muzeum Regionalne w Stalowej Woli,
• Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej,
• Muzeum w Przeworsku Zespół Pałacowo-Parkowy
• Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli w Rzeszowie.

Sztuka i rzemiosło ludowe były jednymi z najbliższych człowiekowi aktywności kulturowych. Jednak w XX w. można było obserwować proces skutecznego zrywania z tymi praktykami. W efekcie przerwania miedzypokoleniowego przekazu straciliśmy wiedzę, umiejętności i wrażliwość charakterystyczną dla ludzi obcujących z przyrodą czy naturalnymi materiałami. Dopiero na początku XXI w. w Polsce pojawiły się okoliczności sprzyjające sięganiu do kultury ludowej. Jako pierwsi wykorzystali je projektanci, czasem w sposób spektakularny. Wystarczy wspomnieć udaną współpracę wikliniarzy z podkarpackiego Rudnika nad Sanem z wybitnym polskim biurem architektonicznym Ingarden & Ewý przy wznoszeniu pawilonu Polski na wystawie Expo w Japonii w 2005 r. Od tamtego czasu, od polskiego boomu na twórczość inspirowaną kulturą ludową minęła dekada. Trend, wzmacniany na początku przez wybitnych projektantów, zaczął tracić dynamikę. Przejmowany przez kulturę masową, zbliżył się do kiczu. Na szczęście obserwacje poczynione w ciągu kilku ostatnich lat, dotyczące potrzeby pogłębionego doświadczenia przeszłości, dają nadzieję na pozytywny odbiór takich działań, jak „Wzór podkarpacki" – zauważa Paweł Kraus, kurator projektu.

Projekt Wzór Podkarpacki został zrealizowany przy wsparciu finansowym Województwa Podkarpackiego w ramach konkursu ofert „Mecenat kulturalny” w 2020 r.

W ramach premiery strony internetowej wzorpodkarpacki.pl  27.11.2020 r. o godz. 17.00 odbędzie się ogólnodostępne webinarium transmitowane na żywo na Facebooku na stronie Wzór Podkarpacki.

Plan webinarium:

• 17.00 – 17.10 Wprowadzenie
• 17.10 – 17.40 Zuzanna Skalska – „Innowacja poprzez rzemiosło drogą do rozwoju gospodarczego” Zuzanna Skalska opierając się na wnioskach z raportu „Craft Council UK" z 2019 roku opowie o tym, że samo rzemiosło i folklor nie mają takiej przyszłości, jak wówczas, gdy to dziedzictwo kulturowe będzie wspomagane przez technologię. Prelegentka wyjaśni również, jak ważne jest wspieranie tego typu projektów na każdym szczeblu – od ministerstwa po samorządy lokalne. Zuzanna Skalska zajmuje się badaniem i analizą sygnałów zmian dla biznesu, właścicielka 360Inspiration, partner zarządzający FutureS Thinking Group. Ściśle współpracuje z prezesami firm i członkami zarządów, doradzając im w kwestii możliwych scenariuszy rozwoju przyszłości. Wykłada na wielu uczelniach na świecie. Współtwórczyni School of Form (SWPS).
• 17.40 – 18.10 Adrian Krężlik – „Krok w tył, skok w przód" Przedmiotem wystąpienia Adriana Krężlika będą architektura i przedmioty produkowane w oparciu o wiedzę i umiejętności wykształcone poza ośrodkami akademickimi – architektura bez architektów, projektowanie bez projektantów. Autor pokaże, jak w perspektywie uniwersalnej zerwano lub chciano zerwać z tradycją, na rzecz nowoczesności i technologii, a także, jak wiedza zapisana w obiektach może dziś inspirować. Obiekty tworzone przez rzemieślników prezyzyjnie odpowiadały na lokalne potrzeby, powstawały z lokalnych materiałów w zgodzie z naturalnym środowiskiem. Czego dziś możemy nauczyć się od przeszłości, aby zrobić kolejny krok do przodu? Adrian Krężlik jest architektem i projektantem, doktorantem na Wydziale Architektury Uniwersytetu w Porto, wykładowcą School of Form. W swojej pracy zawodowej i badawczej łączy współczesne technologie z tradycyjnymi. Interesuje go sprawczość i związki projektowania z środowiskiem. Wcześniej pracował m.in. w Zaha Hadid Architects, Rojkind Arquitectos w Meksyku i rozwijał software oparty na sztucznej inteligencji w Berlinie. Współtworzy kolektyw Terytoria, który zajmuje się performatywnością w architekturze.
• 18.10 – 18.40 Anna Zabdyrska – „Co to jest etnodizajn?" Prelegentka opowie o tym jak wyglądały współczesne próby zdefiniowania pojęcia etnodiajnu, jak rozwijał się on w kolejnych regionach. Przybliży proces przygotowań do realizacji festiwalu etnodizajnu w Muzeum Etnograficznym w Krakowie w 2009 roku oraz omówi efekt tych działań. Anna Zabdyrska jest projektantką, kuratorką i autorką wystaw. Studiowała na Wydziale Grafiki krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydenta Miasta Krakowa. Na co dzień pracuje na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, gdzie uczy komunikacji wizualnej. Od 2009 roku współpracuje z Muzeum Etnograficznym w Krakowie, jako kuratorka wystaw i autorka identyfikacji wizualnej festiwalu „Rzecz Małopolska. Etnodizajn Festiwal; jako projektantka grafiki i wystaw (m.in. „Wesela 21", „Obojętnie, gdzie to jest na świecie. Stanisław Baj, malarz", „Heródek", „Syberia. Głosy z Północy"). Współpracowała z Zamkiem Cieszyn jako projektantka i kuratorka dizajnu (m.in. wystaw „Dizajn na zimę: Light my fire", „Koronkowa robota", „Świetlne Historie", „Let's bee friends czyli zaprzyjaźnij się z pszczołami"). W ramach pracy doktorskiej zaprojektowała wystawę dizajnu „Z drugiej strony rzeczy" w Muzeum Narodowym w Krakowie. Obecny obszar badań obejmuje rolę komunikacji wizualnej w przestrzeni publicznej. 18.40 - 19.00 – podsumowanie.